Κάποτε ο δάσκαλος κι επιστήμονας Μανόλης Ανδρόνικος είχε γράψει πως: « Σιγά σιγά καθώς περνά ο χρόνος η Παιδεία στη χώρα μας μετατρέπεται σε Ύπνο-παιδεία» αναφερόμενος τότε στις συνεχόμενες μεταρρυθμίσεις που παρουσίαζαν οι εκάστοτε Υπουργοί Παιδείας προς εξυπηρέτησιν ασφαλώς των πελατειακών τους σχέσεων και των κάθε είδους συμφερόντων.
Γράφει ο Δημήτρης Παυλακούδης
Το Μανόλη Ανδρόνικο καθώς και άλλους μεγάλους δασκάλους-και το τονίζω-γιατί από Δασκάλους-Παιδαγωγούς έχουμε τρομερή έλλειψη την τελευταία 20ετία,ενώ στην αντίποδα υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες καθηγητές και εκατομμύρια πτυχιούχοι,που δεν είναι δάσκαλοι, τον θυμήθηκα πολλές φορές το τελευταίο διάστημα σχεδόν κάθε φορά που παρακολουθώ τις επερχόμενες αλλαγές στην Παιδεία που επιχειρεί μέσω του Υπουργού κυρίου Γαβρόγλου η παρούσα κυβέρνηση.
Πρόσφατα ο Πρωθυπουργός περιχαρής ανακοίνωσε πως σχεδιάζει την κατάργηση των Πανελλαδικών Εξετάσεων και την αντικατάστασή τους από ένα σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση που αμφιβάλλω αν και οι επιτελείς της κυβέρνησης έχουν κατανοήσει.
Στο Νέο Λύκειο, θα γίνει Αναδιάρθρωση των δύο τελευταίων τάξεων, η οποία θα συνδυαστεί όπως έχει ήδη εξαγγείλει ο Κώστας Γαβρόγλου, με το εθνικό απολυτήριο, με το οποίο ο απόφοιτος του Λυκείου θα μπορεί να διεκδικήσει την πρόσβασή του στα τμήματα των ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας, αυτά τα οποία θεωρούνται χαμηλής ζήτησης.
Στην περίπτωση που επιθυμεί πρόσβαση σε τμήματα μεσαίας ή υψηλής ζήτησης, ο υποψήφιος θα πρέπει να δώσει εξετάσεις σε τέσσερα μαθήματα. Δηλαδή ουσιαστικά θα καταργηθούν οι Πανελλαδικές Εξετάσεις μόνο για τις σχολές χαμηλής ζήτησης, ενώ θα ισχύσει σύστημα μορφής δεσμών για τις σχολές υψηλής ζήτησης.
Επιπλέον, ο Πρωθυπουργός αναμένεται να ανακοινώσει τη δυνατότητα των αποφοίτων των ΕΠΑΛ να φοιτούν σε διετείς δομές που πρόκειται να δημιουργηθούν στα ΑΕΙ και ΤΕΙ, ώστε να αποκτάται επαγγελματική πιστοποίηση ευρωπαϊκού επιπέδου, χωρίς να αντιλαμβάνεται πως έτσι ουσιαστικά ακυρώνει την προσπάθεια των μαθητών του ΕΠΑΛ να εξασφαλίσουν μια θέση στις σχολές της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, θέτοντάς τους ακόμη ένα εμπόδιο στο δρόμο για τις σπουδές.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ασφαλώς και ως εκπαιδευτικός αλλά και ως πολίτης προβληματίζομαι βαθύτατα όχι μόνο για τις παραπάνω διαφαινόμενες αλλαγές αλλά κυρίως για το αν και κατά πόσον θα εφαρμοστούν ωφελώντας έστω σε κάτι την Παιδεία.
Γιατί ο στόχος κάθε επιχειρούμενης μεταρρύθμισης ή αλλαγής στο εκπαιδευτικό σύστημα τα τελευταία 40 χρόνια είναι δυστυχώς μόνο η αύξηση της πελατειακής- πολιτικής βάσης του κάθε κόμματος ή κομμάτων που εναλλάσσονται στην εξουσία και μετά η βελτίωση της παρεχόμενης Παιδείας.
Πώς θα βελτιωθεί το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας κύριε Τσίπρα με την κατάργηση του θεσμού των Πανελλαδικών Εξετάσεων; Αναμφίβολα παρά τα λάθη και τις αστοχίες, οι Πανελλαδικές είναι ο τελευταίος αδιάβλητος και αντικειμενικός θεσμός αξιολόγησης που απέμεινε όρθιος σε τούτη τη χώρα.
Ασφαλώς ΝΔ και ΠΑΣΟΚ κατά καιρούς πειραματίστηκαν πάνω στο εξεταστικό σύστημα, όμως ουδέποτε μπήκαν στη διαδικασία να το καταργήσουν.Διότι απλούστατα ακόμη και ο πιο αδαής αντιλαμβάνεται πως σύστημα χωρίς εξετάσεις δημιουργεί τεράστιες ανισότητες και γεννά ζήτημα έλλειψης αξιοκρατίας και διαφάνειας.
Η κατάργηση των Πανελλαδικών Εξετάσεων αφενός μεταθέτει την ευθύνη για την αξιολόγηση και εισαγωγή των μαθητών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στα ΑΕΙ και ΤΕΙ τα οποία θα πρέπει είτε να δεχθούν στους κόλπους τους μαθητές που σε πολλές περιπτώσεις θα στερούνται βασικών προσόντων και αφετέρου με το χαρακτηρισμό των σχολών σε χαμηλής ζήτησης και υψηλής ζήτησης ουσιαστικά οδηγούνται πολλά τμήματα στην απαξίωση και την υποτίμηση.
Με ποια κριτήρια θα διαβαθμίζονται οι σχολές σε πρώτης και δεύτερης κατηγορίας κύριε Υπουργέ; Με κριτήριο τον αριθμό των εισακτέων ή μήπως με κριτήριο την επαγγελματική αποκατάσταση και το κοινωνικό κύρος που κατ’όνομα διαθέτουν ορισμένες σχολές που όμως εξάγουν σχεδόν κατ’αποκλειστικότητα ανέργους και ελάχιστοι πτυχιούχοι αυτών απορροφώνται από την αγορά;
Επίσης η κατάργηση των Πανελλαδικών Εξετάσεων που προωθεί η συγκυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου παραδίδει εξολοκλήρου των Παιδεία στα χέρια του κεφαλαίου και των ιδιωτικών συμφερόντων.
Είναι προφανές ότι η ύπαρξη εξετάσεων κοινών για όλους τους μαθητές της χώρας, αποτελούσε ένα μέτρο δίκαιο, που αξιολογούσε με τον ίδιο τρόπο μαθητές ιδιωτικών και δημοσίων σχολείων της χώρας.
Η κατάργησή τους λοιπόν συνεπάγεται την ενίσχυση του ιδιωτικού σχολείου εις βάρος του δημοσίου και δίνει σαφέστατο προβάδισμα στους μαθητές κολεγίων και ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων έναντι των υπολοίπων μαθητών όσον αφορά την προετοιμασία για την είσοδο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Για να μη σας κουράζω παραθέτω εν συνεχεία δύο παραδείγματα για να γίνει σαφές το επιχείρημά μου.
Α. Μαθητής ιδιωτικού σχολείου βαθμολογείται με Είκοσι σε όλα τα μαθήματα με καθαρά υποκειμενικά κριτήρια με αποτέλεσμα να μπορεί να εισαχθεί με ευκολία σε οποιαδήποτε από τις σχολές Β Διαλογής, ενώ την ίδια στιγμή ο μαθητής του Δημοσίου Σχολείου βαθμολογείται με βαθμό μικρότερο με αποτέλεσμα να έχει μικρότερο μέσο όρο απολυτηρίου.Δεν αποκτά λοιπόν σαφέστατο προβάδισμα για την είσοδό του στην Ανώτατη και Ανώτερη Εκπαίδευση ο μαθητής του ιδιωτικού σχολείου ή κολεγίου;
Β. Μαθητής σε σχολείο της επαρχίας ή παραμεθορίου περιοχής αδυνατεί να πάει Φροντιστήριο ή έχει πολύ λιγότερες επιλογές, με αποτέλεσμα να περιορίζεται στο σχολικό πρόγραμμα και να εναποθέτει όλες τις ελπίδες του για είσοδο στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στο Σχολείο του.Κι όλα τούτα ενώ σε πολλά σχολεία της επαρχίας τα βιβλία αργούν έναν ή δύο μήνες να φτάσουν, τα κενά διδασκόντων σε βασικές ειδικότητες Ενιαίων Λυκείων και ΕΠΑΛ είναι πολλά και καλύπτονται με ωρομισθίους ή αναπληρωτές που τοποθετούνται στις θέσεις τους δυο ή και τρεις μήνες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Από την άλλη πλευρά, την ίδια στιγμή ο μαθητής που κατοικεί σε μεγάλο αστικό κέντρο έχει τη δυνατότητα να επιλέξει ανάμεσα σε πολύ περισσότερα Φροντιστήρια και Καθηγητές προκειμένου να στηριχθεί και εξωσχολικά και να προετοιμαστεί καλύτερα για τις επερχόμενες εξετάσεις είτε είναι Πανελλαδικές είτε ενδοσχολικές.
Δεν αποκτά λοιπόν ο δεύτερος ξεκάθαρο προβάδισμα σε σχέση με τον πρώτο για την είσοδο σε μια σχολή;
Σαφώς και τα δύο ανωτέρω παραδείγματα είναι ενδεικτικά και οι απαντήσεις σε αυτά νομίζω πως είναι αυτονόητες.
Άλλωστε η μετατροπή της Παιδείας-ΔΥΣΤΥΧΩΣ-σε καταναλωτικό αγαθό είναι φαινόμενο που στη χώρα μας ισχύει εδώ και τουλάχιστον 40 χρόνια. Με τη μόνη διαφορά ότι τουλάχιστον οι Πανελλαδικές ή Πανελλήνιες ή Εισαγωγικές όπως ονομαζόταν παλαιότερα εξετάσεις δημιουργούσαν ένα Αντικειμενικό και Αξιοκρατικό κριτήριο για την είσοδο των μαθητών στα ΑΕΙ και τα ΑΤΕΙ της χώρας. Γιατί απλούστατα ο μαθητής εισαγόταν σε μία σχολή με βάση το βαθμό του γραπτού του στις εξετάσεις και μόνο μ΄αυτό.Δεν έπαιζε και δε πρέπει να παίζει ρόλο ούτε ο υποκειμενικότατος βαθμός του καθηγητή του στο τετράμηνο, ούτε ασφαλώς ο βαθμός των πολύ πιο ελεγχόμενων και πολύ πιο υποκειμενικών Ενδοσχολικών Εξετάσεων.
Αντίθετα με το Νέο Σύστημα που προωθεί η παρούσα κυβέρνηση αποδεικνύονται περίτρανα τα εξής:
Οι κυβερνώντες αντιμετωπίζουν καθαρά επιφανειακά και επιδερμικά το κρίσιμο ζήτημα της λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος καταργώντας τον τελευταίο Αντικειμενικό και Αδιάβλητο θεσμό που υπήρχε-χωρίς μάλιστα να έχουν σχεδιάσει ένα δικαιότερο σύστημα εξέτασης των μαθητών.
Ο κ.Γαβρόγλου και οι επιτελείς του Υπουργείου, διαχωρίζουν τις σχολές σε Α και Β διαλογής, χωρίς ν’αντιλαμβάνονται ότι με αυτόν τον τρόπο υποβιβάζουν,υποβαθμίζουν και απαξιώνουν εκατοντάδες ΑΕΙ και ΑΤΕΙ της χώρας.
Δίνουν την ευκαιρία σε μαθητές να εισαχθούν χωρίς εξετάσεις σε συγκεκριμένα τμήματα θέλοντας έτσι αφενός να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους και δευτερευόντως να μειώσουν εικονικά την ανεργία, κοροϊδεύοντας κι εξαπατώντας μαθητές και γονείς, καθώς αποκρύπτουν το ζοφερό επαγγελματικό μέλλον και το προφανές αδιέξοδο που κρύβεται πίσω από πολλές τέτοιες σχολές.
Παραδίδουν την παιδεία ολοκληρωτικά στα χέρια των ιδιωτικών συμφερόντων, των κολλεγίων, των ιδιωτικών σχολείων και των ιδιωτικών ΙΙΕΚ μετατρέποντας το Λύκειο σε ένα διαρκές βαθμολογικό κέντρο.
Μια αληθινή και ουσιαστική ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ θα απαιτούσε πολλά περισσότερα από έναν πρόχειρο και κακοσχεδιασμένο νόμο που έρχεται για να προσφέρει απλά μερικές χιλιάδες ψήφους…
Δυστυχώς η συντεχνία που μας κυβερνά αντιλαμβανόμενη την επικείμενη κατάρρευσή της, προσφέρει τα ψίχουλα απ’το τραπέζι της σε γονείς και μαθητές,καταργώντας τις Πανελλήνιες Εξετάσεις και κάθε μορφή αντικειμενικής αξιολόγησης απ’το ελληνικό σχολείο.
Όσο για τις πληγές της ελληνικής παιδείας από την προσχολική έως την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση;Μένουν ακόμη ανοικτές και μεγαλώνουν εδώ και δεκαετίες,αφού κανείς δεν διαθέτει ούτε χρόνο,ούτε χρήμα,ούτε κυρίως διάθεση για να επιχειρήσει έστω να τις κλείσει.Είπατε τίποτε για Πολιτικό κόστος;
Υ.Γ. Κι όλα τούτα ενώ φέτος συμπληρώνονται 53 χρόνια από την τελευταία και ίσως μοναδική ουσιαστική προσπάθεια μεταρρύθμισης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.Τότε ασφαλώς Υπουργός Παιδείας είχε αναλάβει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου,συναισθανόμενος την κρισιμότητα του ζητήματος,έχοντας δίπλα του ως εμπνευστές της Μεταρρύθμισης τους σπουδαίους Ευάγγελο Παπανούτσο και Λουκή Ακρίτα,εραστές της Παιδείας και αληθινούς πνευματικούς ανθρώπους.Σήμερα; Ας δούμε απλά ποιοι βρίσκονται στη θέση τους…
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Χ.ΠΑΥΛΑΚΟΥΔΗΣ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ – ΜΑ Μεσαιωνικής και Βυζαντινής Φιλολογίας ΑΠΘ- Υπευθ.Παιδείας και Πολιτσμού ΠΑΣΟΚ Αμπελοκήπων-Μενεμένης