Η Μακεδονία και το πολιτικό μας έλλειμμα – άρθρο του Φιλολόγου-ΜΑ Μεσαιωνικής & Βυζαντινής Φιλολογίας ΑΠΘ , Δημήτρη Παυλακούδη
Το τελευταίο χρονικό διάστημα όπου και να στρέψω την προσοχή μου παρατηρώ για δεύτερη-το πολύ Τρίτη φορά στη ζωή μου-πως το ενδιαφέρον όλων βρίσκεται στις προσεχείς διαπραγματεύσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της χώρας στα βόρεια σύνορά μας,σχετικά με το ζήτημα της ονομασία των γειτόνων μας.
Όλα τα έντυπα και τα ηλεκτρονικά μέσα φιλοξενούν καθημερινά απόψεις επί απόψεων σχετικά με το πως πρέπει να ονομαστεί η μέχρι πρότινος FYROM,ενώ παρατάξεις,φορείς και κόμματα σπεύδουν να καταθέσουν τη δική τους πρόταση για την ονομασία.
Σκοπίμως όλο αυτό το διάστημα επέλεξα να κινηθώ περισσότερο ως επιστήμονας, παρά ως στέλεχος ενός πολιτικού κόμματος.
Επέλεξα ν΄ακούσω και να διαβάσω προτού να τοποθετηθώ.
Δυστυχώς παρατήρησα και παρατηρώ κάθε μέρα, πως ελάχιστοι έχουν το σθένος να ξεφύγουν από την κομματική γραμμή τους και να μιλήσουν καθαρά και ξάστερα.
Ακόμη λιγότεροι είναι εκείνοι που αναζητούν λύση στην ίδια την ιστορία-και δη τη σύγχρονη-που απ’ότι φαίνεται ούτε μας δίδαξε ούτε μας διδάσκει.Η κυβέρνηση και το δεκανίκι της (ΑΝΕΛ) εμφανίζονται έτοιμοι να δεχθούν πρόταση υπέρ της «σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό, τονίζοντας πως στα πλαίσια της καλής γειτονίας πρέπει να βρεθεί συμβιβαστική λύση.
Δυστυχώς φαίνεται ότι στο κυβερνητικό στρατόπεδο είναι έτοιμοι να υποχωρήσουν γι΄ακόμη μια φορά ,ευτελίζοντας την εθνική μας αξιοπρέπεια και υποθηκεύοντας το μέλλον όχι μόνο του ονόματος ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ αλλά και της Μακεδονίας ολόκληρης.
Προφανώς και οι κυβερνητικοί βουλευτές είναι τόσο μικρόνοες που πιστεύουν ότι το όλον ζήτημα γρήγορα θα ξεχαστεί (όπως δήλωνε κάποτε με θράσος ο Κων.Μητσοτάκης) και τόσο χαμηλού πολιτικού αναστήματος που προτιμούν να παραμείνουν στην εξουσία από το να έρθουν σε ρήξη με την πρόταση που θα τους επιβληθεί.
Ωστόσο αν κάτι τέτοιο ήταν και είναι αναμενόμενο για ανθρώπους που κάποτε πρέσβευαν την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών και ήταν έτοιμοι να ξεπουλήσουν τη Μακεδονία στα συμφέροντα της ΕΣΣΔ (βλ.ΚΚΕ και ΚΚΕ εσωτ.
Κι αργότερα μέρος του ΣΥΝ) και τους πολιτικούς τους επιγόνους,αυτό που προκαλεί θλίψη είναι η στάση και των κομμάτων της αντιπολίτευσης που καθημερινά αντιμετωπίζουν ένα κρίσιμο εθνικά και γεωπολιτικά ζήτημα επιδερμικά κι επιπόλαια.
Η ΝΔ περιορίζεται σε ρόλο κομπάρσου περιμένοντας την πρόταση της κυβέρνησης, ενώ στελέχη της Δημοκρατικής Συμπαράταξης,του Ποταμιού και της Ένωσης Κεντρώων αγγίζουν τα όρια της γραφικότητας προτείνοντας ονομασίες παντελώς εκτός πραγματικότητας (ακούστηκαν η Δακία,η Μοισία κ.α.), ενώ πολλοί είναι έτοιμοι να ψηφίσουν στηρίζοντας την προδοτική και επικίνδυνη θέση της κυβέρνησης,ονομασία «σύνθετη» και με «γεωγραφικό» προσδιορισμό.
Δυστυχώς όλοι οι παραπάνω λησμονούν ή μάλλον κλείνουν τ αυτιά τους στην αλήθεια,με τραγική συνέπεια να παραδίδουν την έννοια «πατρίδα» και την ελληνικότητα της Μακεδονία στα χέρια της άκρας δεξιάς και κυρίως του ναζιστικού-εθνικιστικού μορφώματος της Χρυσής Αυγής.Θεωρούν πως «προοδευτικό» και «δημοκρατικό» είναι το να ξεχνούμε την Ιστορία μας ή μάλλον να τη βάζουμε σε δεύτερη μοίρα έναντι των οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων.
Δυστυχώς το έλλειμμα πολιτικής αλλά και πολιτικών του καιρού μας επιβεβαιώνεται στο έπακρο και ως προς το ζήτημα της ονομασίας ενός άλλου κράτους, που όποτε ιστορικά αντιμετώπιζε το φάσμα της διάλυσης έριχνε το μπαλάκι στην πατρίδα μας πιστεύοντας πως έτσι θα ικανοποιήσει το δικό του ακραίο εθνικιστικό μπλοκ.
Δυστυχώς αυτήν την φορά οι γείτονές μας έχουν πολλές πιθανότητες επιτυχίας, καθώς η ελληνική πολιτική σκηνή έχει ξεμείνει από ηγέτες με όραμα και πατριωτισμό.
Το 1992 το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών που συνεκάλεσε ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε αποφασίσει σύσσωμο-με μόνη εξαίρεση το ΚΚΕ-σε μια ονομασία που δεν θα περιέχει τη λέξη «Μακεδονία» ή παράγωγά της.
Ο Κων.Καραμανλής δακρυσμένος δηλώνει πως «η Μακεδονία είναι μία και είναι ελληνική».Λίγο καιρό αργότερα η στάση της τότε κυβέρνησης Μητσοτάκη που φλέταρε με τι διπλη ονομασία, προκαλεί την παραίτηση Σαμαρά και την πτώση της κυβέρνησης.
Στη συνέχεια ο Ανδρέας Παπανδρέου δηλώνει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αναγνωρίσει χώρα με τον όρο «Μακεδονία»,καθώς όπω ς χαρακτηριστικά δηλώνει «το όνομά μας είναι η ψυχή μας», κηρύσσει μονομερές εμπάργκο στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ), εξαιτίας του προβλήματος που ανέκυψε με την ονομασία της γειτονικής χώρας και ανακοινώνει την άμεση διακοπή της λειτουργίας του ελληνικού προξενείου στα Σκόπια και της διακίνησης εμπορευμάτων από και προς τη χώρα αυτή, μέσω του λιμανιού της Θεσσαλονίκης.
Η πατριωτική στάση του Καραμανλή και του Παπανδρέου προκαλούν θαυμασμό σε όλο τον κόσμο,ακόμη και σε χώρες που ήταν και είναι εχθρικές προς την Ελλάδα,γιατί απλούστατα οι πολιτικοί μας δε λύγισαν ακόμη και όταν δεκάδες άλλες χώρες αναγνώρισαν το όνομα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» στη γείτονα χώρα.
Αναμφίβολα συγκρίνοντας το τότε με το τώρα αντιλαμβάνεσαι πόσο έχουμε μικρύνει πολιτικά,ενώ ο λαός μας βυθισμένος στα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα είναι περισσότερο διχασμένος από ποτέ.
Το δάκρυ του Καραμανλή και η αποφασιστικότητα του Παπανδρέου,έχουν αντικατασταθεί από πολιτικούς εντολοδόχους ξένων συμφερόντων.
Η εθνική ενότητα των Ελλήνων έχει χαθεί,ενώ οι πνευματικοί άνθρωποι και όσοι μπορούσαν να ξυπνήσουν το λαό μας από τη χειμερία νάρκη έχουν εκλείψει δραματικά.Η παιδεία έχει μετατραπεί προ πολλού σε «ύπνο-παιδεία», όπως υποστήριξε κάποτε ο Μανόλης Ανδρόνικος και οι νέοι αφήνονται στο σκοτάδι.
Το να ξεσηκωθεί όλος ο λαός της Μακεδονίας εναντίον της διαφαινόμενης απόφασης για την ονομασία «ΝΕΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» που προωθείται προφανώς και είναι επιβεβλημένο και απαραίτητο.
Πολύ φοβάμαι όμως πως σε μια χώρα διεσπασμένη,μια κοινωνία διχασμένη και μια δημοκρατία που κουτσαίνει κάθε μέρα περισσότερο, ούτε αυτό θα είναι αρκετό,καθώς μόλις το θέμα σταματήσει να προβάλλεται θα ξαναγυρίσουμε όλοι στους καναπέδες μας.Πολύ φοβάμαι πως η μόνη λύση βρίσκεται στην Παιδεία μας.Στην Παιδεία που δίνουμε στο μέλλον τούτης της χώρας,στο πως διδάσκουμε ή καλύτερα στο πως δε διδάσκουμε-σκοπίμως ή μη-την Ιστορία στα σχολεία και στα Πανεπιστήμια.Τέλος στο τι νόημα δίνουμε στις λέξεις.Στη λέξη πατρίδα,στη λέξη ενότητα,στη λέξη δημοκρατία.
Κλείνοντας κι αφού καταλήξω κι εγώ στο αυτονόητο πως Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ όσο κι αν κάποιοι πικραίνονται όταν το ακούν θα ήθελα να σταθώ σ ένα ποίημα του αγαπημένου μου ποιητή του Κ.Π.Καβάφη, που επέλεξε να γράψει ένα ποίημα αναφερόμενος στον βασιλέα Δημήτριο τον Α’,΄που προτίμησε να δραπετεύσει μεταμφιεσμένος σαν ηθοποιός παρά να υπομείνει την μοίρα του όταν τον εγκατέλειψαν.Το παρακάτω ποίημα-με όλους του τους συμβολισμούς αφιερώνω στους πολιτικούς και τους σκεπτόμενους-όσους έχουν ακόμη απομείνει-πολίτες τούτης της χώρας.
«Σαν τον παραίτησαν οι Μακεδόνες
κι απέδειξαν πως προτιμούν τον Πύρρο
ο βασιλεύς Δημήτριος (μεγάλην
είχε ψυχή) καθόλου — έτσι είπαν —
δεν φέρθηκε σαν βασιλεύς. Επήγε
κ’ έβγαλε τα χρυσά φορέματά του,
και τα ποδήματά του πέταξε
τα ολοπόρφυρα. Με ρούχ’ απλά
ντύθηκε γρήγορα και ξέφυγε.
Κάμνοντας όμοια σαν ηθοποιός
που όταν η παράστασις τελειώσει,
αλλάζει φορεσιά κι απέρχεται.»
Υ.Γ. Επειδή τελευταία ακούω ή διαβάζω συχνά πολλούς να δηλώνουν με θράσος πως όποια ονομασία προταθεί από τους ισχυρούς του κόσμου θα αναγνωριστεί επισήμως σχεδόν απ όλα τα κράτη κι επομένως είναι προς το συμφέρον μας να μην απομονωθούμε,θα ήθελα απλά να υπενθυμίσω πως δεν είναι δυνατόν να είναι συμφέρον για μια χώρα κάτι που εναντιώνεται στα εθνικά της συμφέροντα.
Σχετικά δε με την ελληνικότητα των Μακεδόνων ήδη από το 700 π.Χ., δηλαδή περίπου 2000 έτη πριν εμφανιστούν σλαβικά φύλα στη Μακεδονία,απ’τα οποία προέρχονται οι γείτονες όπως ο ίδιος ο πρώην πρόεδρος τους κ.Γκλιγκόροφ είχε δηλώσει απλώς παραθέτω το εξής τεκμήριο:
Ο μεγάλος επικός ποιητής του 8ου-7ου αιώνα π.Χ. Ησίοδος, εμφανίζει στις Ηοίες [Μεγάλο επικό έργο στο οποίο απαριθμούνται οι «γενάρχισσες» των ηρωϊκών γενών, τοποθετημένες σε μια σειρά, όπου η κάθε περίπτωση εισάγεται με την στερεότυπη φράση «ἢ οἵη…» (= ή όπως η…) κάτι που έδωσε και τον ανεπίσημο τίτλο στο κείμενο αυτό, που είναι γνωστό στην αρχαία γραμματεία ως «Κατάλογος Γυναικών»] του, τον Μάγνητα και τον Μακεδόνα ως γιους της Θυΐας, της κόρης του Δευκαλίωνος και επομένως πρώτα εξαδέλφια των γιων του Έλληνος (γιου του Δευκαλίωνος και αδελφού της Θυΐας) και της νύμφης Ορσηΐδος, δηλαδή του Δώρου, του Ξούθου και του Αιόλου:
«…ἥ δ’ ὑποκυσαμένη Διῒ γείνατο τερπικεραύνῳ υἷε δύω,
Μάγνητα Μακηδόνα θ’ ἱππιοχάρμην,
οἳ περί Πιερίην καί Ὄλυμπον δώματ’ ἒναιον…»
(απόσπ. 7)
(…Αυτή συνέλαβε με τον Δία, τον Θεό που χαίρεται τον κεραυνό, και του γέννησε δυο γιους, τον Μάγνητα και τον Μακεδόνα, που πολεμάει πάνω σε άρμα, και αυτοί κατοικούσαν στην περιοχή της Πιερίας και του όρους Όλυμπος…).
Υπενθυμίζουμε ότι κατά την Μυθολογία (Απολλόδωρος, Α΄ VΙΙ. 3), ο Ξούθος (=ξανθός) ήταν ο πατέρας του Αχαιού και του Ίωνος και έτσι έχουμε τους μυθικούς γενάρχες των ελληνικών φύλων δηλ. των Δωριέων, των Αχαιών, των Αιολέων και των Ιώνων. Από την πρώιμη λοιπόν αρχαιότητα, αναγνωρίζουνε τους στενούς δεσμούς αίματος μεταξύ των Μακεδόνων και των υπολοίπων ελληνικών φύλων δηλ. την κοινή τους καταγωγή. Είναι φανερό, ότι αν οι πρώτοι Μακεδόνες δεν ήσαν Έλληνες, δεν θα αποτελούσαν καν μέρος της Ελληνικής Γενεαλογίας του Ησίοδου.
Δημήτρης Παυλακούδης,Φιλόλογος-ΜΑ Μεσαιωνικής & Βυζαντινής Φιλολογίας ΑΠΘ