Το Ιερό ως όρος και πράξη-του Ανδρέα Κοντοδημόπουλου
Πριν από λίγο καιρό έλαβε χώρα μια περίεργη τελετουργία στη Μυτιλήνη και έξω ακριβώς από την Ιερή μονή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στον Μανταμάδο.
Το γεγονός που θα σας το αναφέρω σύντομα και προβλήθηκε με αποδοκιμασία από ραδιοφωνικούς σταθμούς και τον τύπο με έβαλε σε σκέψεις με την έννοια του ιερού και τα έθιμα ή το “έθιμο” όπως το συγκεκριμένο. Λέμε π.χ. ιερό βιβλίο, ιερός ναός, ιερός πόλεμος, τα όσια και τα ιερά, ιερή παράδοση, ιερή μορφή, ιερότητα του χώρου.Ο όρος προσδιορίζει και προσδιορίζεται ως επίπεδο αναβαθμού της ψυχής.
Στο σχετικό λήμμα του λεξικού Ιερός ορίζεται
α)αυτός που έχει σχέση με τον θεό και τη λατρεία του,
β) αυτός που είναι αρεστός στον θεό,
γ) αυτός που έχει αφιερωθεί στον θεό,
δ) αυτός που είναι απαραβίαστο ς( ιεροί κανόνες) ,
ε) αυτός που είναι άξιος σεβασμού ( ο παππούς ήταν για μένα ιερό πρόσωπο),
στ) ιερό βήμα στον ναό,
ζ) ιερά αρτηρία,
η) η γνωστή Ιερή Εξέταση, ιερά νόσος (κατ’ ευφημισμό η επιληψία),ι) Ιερά Οδός, ια)Ιερά Συμμαχία , ιβ) Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας,ιγ) ιερό οστό, ιδ) Ιερός Λόχος .
Σε οποιαδήποτε από τις σημασίες α-ε κι αν ανατρέξουμε, δεν μπορούμε να διαλέξουμε μία, για να συσχετίσουμε και χαρακτηρίσουμε την φοβερή ειδεχθή πράξη της δολοφονίας ενός ταύρου από βάρβαρους και ανίδεους παλικαράδες μέσα σε κιγκλιδώματα, ενώπιον πλήθους “πιστών” που απαθανάτιζαν καρέ-καρέ με τα κινητά τους τις στιγμές της εκτέλεσης, ΠΙΣΩ από το Ιερό του ναού!
Εφάρμοσαν φέτος οι παλικαράδες “πιστοί χριστιανοί” ένα έθιμο που το θεωρούσαν πατροπαράδοτο, παρά την απαγόρευση του εισαγγελέα και οι “πιστοί” παρακολούθησαν την άγρια σφαγή, χωρίς να αντιδράσουν στη βαρβαρότητα και τη κατάντια των αδίστακτων δολοφόνων του ζώου.
Έξω από τον περίβολο του ιερού ναού των Παμμέγιστων Ταξιαρχών στον Μανταμάδο ,βαρβαρότητα και έλλειψη αιδούς και πολιτισμού από βάρβαρους “χριστιανούς”.
Αγνόησαν τα πάντα και την εισαγγελική εντολή απαγόρευσης και προχώρησαν στον ανίερο σφαγιασμό του ταύρου, με μια βάρβαρη εκτέλεση από ανίδεους πιστολέρο που πριν σκοτώσουν το ζώο με 5 ΣΦΑΙΡΕΣ (!) το βασάνισαν πριν αφήσει την τελευταία του πνοή σε κοινή θέα πιστών, παιδιών, ιερωμένων.
Μόνο οι φιλοζωικοί σύλλογοι του νησιού αντέδρασαν και όλοι οι άλλοι απόντες , με τη δειλία τους ανέχτηκαν τη φρίκη, αν δεν την επαίνεσαν.
Γιατί πού ήταν ο Δεσπότης, πού ο ηγούμενος της μονής, πού ο δήμαρχος, πού ο εκπρόσωπος της εισαγγελίας, πού οι διευθυντές των σχολείων, πού οι δάσκαλοι, πού η αστυνομία, που η περιφέρεια του πολιτισμού΄;
Όλοι μια σκούφια και όλοι άφαντοι… πού το ιερατείο; Με θλίβει η απουσία τους και η έλλειψη τόλμης και ανθρωπισμού.
Μερικοί στον τοπικό τύπο προσπάθησαν να δικαιολογήσουν τα συμβάντα εκεί και να αρθρώσουν επιχειρήματα για το έθιμο…ΑΙΔΩΣ ΑΡΓΕΙΟΙ !
Τελικά τι είναι εκείνο που πίστευαν οι εκτελεστές, οι παπάδες, οι ανεκτικοί, οι πιστοί, ο Δεσπότης ; Τέτοια θυσία θα χρειάζονται οι ιεροί παμμέγιστοι Ταξιάρχες για να ευοδωθεί η λατρεία τους και να προσφερθεί αφειδώς η ευλογία τους…;
Ίσως κάποιοι συγχέουν την έννοια του τραγικού που την προβάλλουν με τον τρόπο που οι ίδιοι την καταλαβαίνουν (την καταλαβαίνουν;) με την ορισμένη αξία που φθάνει ως εμάς από τα αρχαία χρόνια.
Ο όρος του τραγικού στην αρχαιότητα συνδεόταν με την εσωτερική πάλη του κυρίαρχου προσώπου, του ήρωα του ορισμένου έργου και περιελάμβανε τις εσωτερικές συγκρούσεις, την πάλη της ψυχής με κορυφαία ερωτήματα, διλήμματα και αδιέξοδα. Προσπαθούσε ο ήρωας, όπως π.χ. ο Οιδίποδας να φτάσει στην αλήθεια, χωρίς να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι αυτή η αλήθεια είναι συντριπτική για τον ίδιο και η προσέγγισή της, επίσης,καταστροφική.
Η αλήθεια είναι ο ήλιος του σύμπαντος που όσο τον πλησιάζουμε καιγόμαστε από την ακτινοβολία και τη θερμότητα.
Αλλά στον Μανταμάδο δεν υπήρξε κάτι τέτοιο. Απλά μια βάναυση προσβολή κάθε αξίας και του ιερού και μάλιστα της αλήθειας. (Εγώ ειμί η αλήθεια και η ζωή).
Να προσθέσουμε κάτι παραπάνω για να γίνει κατανοητό το επιχείρημά μας.
Γνωρίζουμε από την αρχαιότητα ότι η τραγωδία είναι από τα πιο μυστηριώδη πράγματα στον κόσμο. Έχει το διπλό χαρακτήρα. Έχει διπλό χαρακτήρα του ιερού. Είναι εξαίσιο, έχει μια αίγλη και ταυτοχρόνως είναι ύποπτο. (Μίνως Βολανάκης).
Κάνουμε κάποιες σκέψεις και ενώ φαίνεται ότι ο ορισμός του ιερού δεν είναι κάτι απλό και απαιτεί μεγάλο αγώνα για να κατακτήσουμε την έννοιά του, η σύνδεσή του με την έννοια του τραγικού μπορεί να συνεισφέρει στην εμβάθυνση στην έννοιά του , η οποιαδήποτε απόπειρα να ανευρεθεί σχέση με τη συγκεκριμένη σφαγή του ταύρου στον Μανταμάδο φέτος οδηγεί στην καθολική απόρριψή της.
Δεν έχει καμιά απολύτως σχέση. Πρώτο και κύριο γιατί αυτό που έγινε στον Μανταμάδο δεν είναι καν παράσταση τραγικού θέματος, είναι μια κακόγουστη και στημένη φρικτή φάρσα, προμελετημένη.
Τίποτε το τραγικό, τίποτε το ιερό. Μια δαιμονική φάρσα, αναπαράσταση διαβολικής πράξης έξω από τον Ιερό ναό. Απλά μια στυγνή δολοφονία ενός αβοήθητου ζώου με γελοία παρεπόμενα.Το ιερό δεν είναι πάντοτε μόνο καλό. Είναι πάντα διφορούμενο.Ήταν πάντα απαγορευμένο και καταραμένο από την Εκκλησία και είχαν δίκιο. Γιατί ο διάβολος είναι ο κατ’εξοχήν ηθοποιός. Ο δαίμονας.
” Η μεγάλη επιτυχία στον αιώνα μας είναι ότι μας έπεισε ότι δεν υπάρχει” .( Μπωντλέρ)
Αλλά στον Μανταμάδο η τελετουργία έξω από την εκκλησία και όσοι συνετέλεσαν σ’αυτήν τη φρίκη και οι φρικτοί παλικαράδες που ούτε να σκοτώνουν δεν ήξεραν, δεν ήταν ούτε άγιοι ούτε δαίμονες. Στυγνοί εκτελεστές ενός ζώου, απλά. Ήταν πέραν του καλού και του κακού. Ένα μεγάλο τίποτα που γεννάει η φρίκη και μαζί όλοι οι θεοσεβούμενοι(…) θεατές, όσοι εκπρόσωποι του ιερατείου.
Υπήρξαν αδύναμα ανθρωπάκια να επιτελέσουν ένα απλό καθήκον, να επιβάλλουν την εντολή του εισαγγελέα και να μην επιτρέψουν τον ” πατροπαράδοτο ” σφαγιασμό, το κοινό έγκλημα σε βάρος ενός αβοήθητου ζώου που θωρώντας το η παγκόσμια φιλοζωική κοινότητα νιώθει αποτροπιασμό…
Θα τελειώσω με μια αναφορά στη συχωρεμένη γιαγιά-Μαριγώ από τον Πολυχνίτο του ίδιου νησιού.
Η γιαγιά-Μαριγώ με τη βράκα την πλουμιστή…Όταν ήμαστε πιτσιρικαρία ερχόταν στην Αθήνα στο διπλανό μας σπίτι για να επισκεφτεί την αδελφή της , την κυρία Ευστρατία, παραδοσιακή και γλυκιά μέσα στην πελώρια μαύρη βράκα της κι έδειχνε συνέχεια την αγάπη της σε μας τα παιδιά και μας έκανε πολλά παιχνίδια.
Εμείς όμως, παρόλα αυτά, τη φοβόμαστε λόγω της βράκας αλλά και των απειλών της μάνας που μας τρόμαζε για το φαγητό.
-Αμα δε φάτε το φαγητό σας και δεν είστε καλά παιδιά, η γιαγιά η Μαριγώ θα σας βάλει μέσα στη βράκα της!!!
-Πωπώ τι θα πάθουμε εκεί μέσα! τρέμαμε εμείς.
Τα χρόνια πέρασαν μεγαλώσαμε και πήγαμε να την συναντήσουμε στον Πολυχνίτο…Μόλις μας είδε, μέσα στα μεγάλα γιαλιά της πρεσβυωπίας, γέλασε δυνατά και φώναξε όλο χαρά!
-Εσείς είστε μωρέ μωρέλια μου!! Μας αναγνώρισε παρά την αλλαγή μας, χαρήκαμε πολύ, κορδωθήκαμε σαν διάνοι και σκύψαμε να της φιλήσουμε το χέρι σεβαστικά.
Αυτή η καλή γιαγιά η Μαριγώ που τη γνωρίσαμε στα παιδικά μας χρόνια και παίξαμε μαζί της, τώρα αναπαύεται στην αγκαλιά του θεού. ‘Αν ζούσε φέτος και πήγαινε στον Μανταμάδο στην “τελετή”-δολοφονία του ταύρου, έθιμο δήθεν παλιό έθιμο,έξω από την ιερή μονή των Παμμέγιστων Ταξιαρχών, αν η γιαγιά η Μαριγώ ζούσε, χωρίς να έχει και πολλές γραμματικές γνώσεις, και ήταν εκεί , ΘΑ ΕΜΠΑΙΝΕ ΜΕΣΑ πριν οι αδέξιοι δολοφόνοι πυροβολήσουν το ζώο στο κεφάλι ΠΕΝΤΕ ΦΟΡΕΣ με τις σφαίρες-καρφιά, θα έμπαινε μέσα και θα φώναζε αφηνιασμένη σε όλους και πρώτα στον δολοφόνο
-Έξω ψευτοχριστιανοί! Ντροπή, έξω, φύγετε! Τι σας φταίει το έρμο το ζώο; Κανένας άγιος δεν πρόκειται να δεχτεί αυτό που πάτε να κάνετε, καμιά ευλογία για τη σφαγή του ζώου.Έξω!. Θα σταματούσε τη σφαγή πριν γίνει και τα φυλαχτά που ετοίμαζαν οι “πιστοί” και μετά θα ζητούσε άμεσα να την πάνε στο ιερατείο και θα κραύγαζε αλλόφρων τα ίδια
-Ντροπή παπάδες, πού το βρήκατε αυτό να σφάζετε τα ζώα στη γιορτή των Αγίων; Ανάξιοι!
Αυτή ήταν και αυτό θα έκανε, όπως θά έκανε ο κάθε άνθρωπος που σκέφτεται και φοβάται τον θεό. ( Η σκέψη είναι χρήσιμη για το καλό των άλλων, αν είναι μόνο για το δικό μου καλό, τι να την κάνω αυτήν την σκέψη; και αν είναι για το κακό των άλλων, του κόσμου, των ζώων, της φύσης, τότε είναι παντελώς άχρηστη).
Αλλά είπαμε η γιαγιά η Μαριγώ αναπαύεται,χρόνια τώρα εν ειρήνη εκεί όπου “ουκ έστιν πόνος….”
Αναμφισβήτητα θα υπήρχαν κι άλλοι σαν την αγαπημένη γιαγιά να αντιδράσουν δυναμικά, τους έχω γνωρίσει στη Μυτιλήνη και είναι ευγενικοί άνθρωποι, αλλά πού ήταν τη συγκεκριμένη ώρα της άλογης φρίκης;
Δυστυχώς σήμερα, το 2017, εκεί στον Μανταμάδο της Λέσβου, έξω από την εκκλησία κανένας δεν αντέδρασε και παρακολούθησαν τη σφαγή και τον τεμαχισμό του ταύρου ¨τυφλοί τα τ’ ώτα, τον τε νουν, τα τόμματι….” τυφλοί και άγριοι μέσα στις τελετουργίες τους, που επιβεβαιώνουν τον φόβο του Γάλλου στοχαστή ” μήπως ο πολιτισμός είναι μια κρούστα που όταν σπάσει, μέσ’ απ΄αυτήν ξεπηδάει η ανθρώπινη φύση αναλλοίωτα άγρια όσο ποτέ;”
Επιλογικά θέλω να υπογραμμίσω, αγαπητοί φίλοι αναγνώστες, ότι αυτό το σχόλιο έγινε για να ένα και και μόνο σκοπό, ο αποτροπιασμός που νιώθουν οι άνθρωποι που σκέφτονται απέναντι σε μια τέτοια “‘εν ψυχρώ” σφαγή ενός ζώου πρέπει να τους προβληματίσει, αλλά και γενικά όλους τους ευαίσθητους και κυρίως τους ιθύνοντες εκεί και οπουδήποτε για να μην ξαναγίνει κάτι παρόμοιο.
Πρέπει όλοι να πράξουν το αυτονόητο, να ΕΦΑΡΜΟΣΟΥΝ τον ΝΟΜΟ και ο αρμόδιος εισαγγελέας να έχει τον νου του για να μη παραβιάζουν τις αποφάσεις και τις εντολές της Δικαιοσύνης όψιμοι παλικαράδες.